Registering Variables and Variable Precedence

Bu konular, Ansible’da değişkenlerin nasıl tanımlandığını, aynı değişkenin farklı yerlerde tanımlanması hâlinde hangi değerinin geçerli olacağını ve bir görev (task) sonucunu daha sonra kullanmak üzere nasıl saklayabileceğinizi anlatır.

1. Variable Precedence (Değişken Önceliği)

1.1 Aynı Değişkenin Farklı Yerlerde Tanımlanması

Ansible’da aynı isimli bir değişkeni (örneğin dns_server) hem envanter dosyasında (inventory), hem grup değişkeni(group_vars), hem host değişkeni (host_vars), hatta playbook içinde veya komut satırında (--extra-vars) tanımlayabilirsiniz. Peki Ansible hangisini kullanacak?

• En Düşük Öncelik: Role defaults (rollerde defaults/main.yml)

• Grup Değişkenleri: [web_servers:vars] gibi

• Host Değişkenleri: web2 dns_server=10.5.5.4 gibi

• Playbook İçinde Tanımlanan Vars: vars: altında

• Komut Satırı (Extra Vars): ansible-playbook ... --extra-vars "dns_server=10.5.5.6"

Kural: Extra Vars en yüksek önceliğe sahiptir. Yani, aynı isimli değişken birden çok yerde tanımlanırsa, daha yüksek öncelikli tanım var olan diğer tanımları geçersiz kılar.

Örnek Senaryo

• Grup Değişkeni: [web_servers:vars] dns_server=10.5.5.3

• Host Değişkeni: web2 ansible_host=172.20.1.101 dns_server=10.5.5.4

  • Bu durumda, web2 makinesi için 10.5.5.4 değeri geçerli olur (host vars, grup vars’ı ezer).

• Playbook İçinde: vars: dns_server=10.5.5.5

  • Bu tanım ise tüm envanter tanımlarının üzerindedir, yani dns_server=10.5.5.5 en geçerli değer olur.

• Komut Satırı: ansible-playbook playbook.yml --extra-vars "dns_server=10.5.5.6"

  • Her şeyi geçersiz kılar, en yüksek öncelik olarak 10.5.5.6 kullanılacaktır.

2. Registering Variables (Görev Çıktılarını Kaydetme)

Bazen bir görevin (task) çıktısını daha sonra kullanmak istersiniz. Örneğin bir komutun döndürdüğü sonucu, ya da bir modülün verdiği veriyi başka bir adımda işlemek için saklamanız gerekebilir. Bu durumda register direktifi kullanılır.

2.1 Basit Örnek

- name: Check /etc/hosts file
  hosts: all
  tasks:
    - name: Read /etc/hosts
      shell: cat /etc/hosts
      register: result

    - name: Print the result
      debug:
        var: result

1. shell: cat /etc/hosts komutu çalışır.

2. register: result ifadesiyle, komutun çıktısı result adlı değişkende saklanır.

3. debug: var: result satırı, result değişkenindeki tüm bilgiyi ekrana basar (örneğin stdout, rc, start, end, vb.).

Sık Karşılaşılan Alanlar (Shell Modülü Örneğinde)

• stdout: Komutun standart çıktısı (örneğimizde /etc/hosts içeriği)

• rc: Return code (0 → Başarılı, 0 dışı genelde hata)

• stderr: Standart hata akışı (varsa)

• stdout_lines: stdout’u satır bazında liste hâlinde tutar

2.2 Yalnızca İstediğiniz Bilgiyi Yazdırma

Eğer tüm çıktıyı değil, sadece belli bir kısım görmek istiyorsanız:

- debug:
    var: result.stdout

Bu şekilde, sadece komutun çıktısını ekrana basarsınız (örneğin /etc/hosts içeriğini).

2.3 Kapsam (Scope) ve Kullanım Süresi

• Host Seviyesi: register ile kaydedilen değişken, sadece o host üzerinde geçerlidir. Farklı bir host için aynı görev çalıştığında, kendi result değeri olur.

• Playboyunca Geçerli: Kayıtlı değişkeni, o play’in devamındaki adımlarda kullanabilirsiniz. İhtiyaç varsa aynı host için bir sonraki play içinde de kullanılabilir (ayrı bir play’de “hosts:” aynı host ise).

• Birden Fazla Host: “hosts: all” derseniz, her host için “result” farklı değer tutar. Onlara hostvars[‘hostname’].result şeklinde de erişmek mümkün.

3. Ek Bilgi: Verbose Mod (-v)

Görevlerin çıktısını incelemek istiyor ama playbook’u düzenlemek istemiyorsanız:

ansible-playbook playbook.yml -v

• -v (veya -vvv gibi daha fazlası) çıktının ayrıntılı (verbose) görünmesini sağlar.

• Görevlerin komut, stdout, rc, vb. bilgilerini konsolda görürsünüz.

---

Complex ENV Variable Used:

Proje Klasör Yapısı

Örneğin şöyle bir dizin yapısı oluşturalım:

myproject/
├── inventory.ini
├── group_vars/
│   └── web_servers.yml
├── host_vars/
│   └── web2.yml
├── roles/
│   └── myrole/
│       └── defaults/
│           └── main.yml
└── myplaybook.yml

• inventory.ini: Burada web1, web2 gibi host’ları tanımlayacağız. Gerekirse host bazında değişken de ekleyebiliriz.

• group_vars/web_servers.yml: web_servers adlı gruba ait ortak değişkenler.

• host_vars/web2.yml: web2 adlı host’a özgü değişkenler.

• roles/myrole/defaults/main.yml: Bir rolde tanımlanan defaults (en düşük öncelik).

• myplaybook.yml: Playbook içinde vars: de tanımlayabiliriz. Ayrıca komut satırında --extra-vars kullanıldığında en yüksek öncelik orada olur.

Bu örnek, en azından “role defaults → group vars → host vars → play vars → extra vars” sıralamasını kodla göstermemizi sağlayacak.

---

1. Role Defaults (En Düşük Öncelik)

roles/myrole/defaults/main.yml:

# En düşük öncelikli ayar
dns_server: "10.5.5.1"  # Varsayılan DNS

Bu dosya, “myrole” adlı rolün “defaults” dizininde bulunuyor. Ansible’da role defaults, envanterde veya playbook’ta tanımlanmış benzer değişkenlere göre en düşük önceliğe sahiptir.

---

2. Inventory Dosyası (Group, Host Tanımları)

inventory.ini:

[web_servers]
web1 ansible_host=172.20.1.100
web2 ansible_host=172.20.1.101

• [web_servers] adında bir grup var.

• web1 ve web2 adında iki host bu gruba dâhil.

Şimdilik burada doğrudan dns_server tanımlamadım, onu group_vars veya host_vars dosyalarında göstereceğim.

---

3. Group Vars (Grup Değişkenleri)

group_vars/web_servers.yml:

# Bu grup değişkeni, tüm web_servers hostlarına geçerli olur
dns_server: "10.5.5.3"

• [web_servers] grubuna ait varsayılan dns_server değeri 10.5.5.3.

• Bu, eğer aynı değişken host düzeyinde veya playbook’ta yeniden tanımlanmadıysa, “web1” ve “web2” için geçerli olacaktır.

---

4. Host Vars (Belirli Bir Host’a Özel)

host_vars/web2.yml:

# Yalnızca web2'ye özel tanım
dns_server: "10.5.5.4"

• Bu tanım, web2 için group_vars’taki dns_server=10.5.5.3 değerini geçersiz kılar.

• Artık web2 için dns_server=10.5.5.4 kullanılırken, web1 hâlen 10.5.5.3 kullanmaya devam eder.

---

5. Playbook İçinde Değişken (Play Vars)

myplaybook.yml:

- name: Demo of variable precedence
  hosts: web_servers
  vars:
    dns_server: "10.5.5.5"  # Playbook düzeyinde tanımlanan dns_server
  roles:
    - myrole
  tasks:
    - name: Show the final dns_server
      debug:
        msg: "DNS Server (final) is {{ dns_server }}"

Bu playbook’ta:

• vars: bölümünde dns_server: "10.5.5.5" olarak tanımladık.

• Bu tanım, role defaults (10.5.5.1), group vars (10.5.5.3) ve host vars (10.5.5.4) üzerinde daha yüksek önceliğesahiptir.

• Dolayısıyla, web1 ve web2 dâhil tüm host’lar için “10.5.5.5” değeri geçerli olacaktır. (Eğer playbook’ta o host’a özel bir override yapılmadıysa.)

---

6. Komut Satırında --extra-vars (En Yüksek Öncelik)

Eğer bu playbook’u şu şekilde çalıştırırsak:

ansible-playbook -i inventory.ini myplaybook.yml --extra-vars "dns_server=10.5.5.6"

• --extra-vars "dns_server=10.5.5.6" parametresi, her şeyin önünde gelir.

• Böylece final değer 10.5.5.6 olur ve playbook içindeki 10.5.5.5 dahil, diğer tüm tanımlar geçersiz kalır.

---

Sonuç (Özet)

• Role Defaults (roles/myrole/defaults/main.yml) → dns_server = 10.5.5.1

• Group Vars (group_vars/web_servers.yml) → dns_server = 10.5.5.3

• Host Vars (host_vars/web2.yml) → dns_server = 10.5.5.4 (sadece web2 için)

• Playbook Vars (myplaybook.yml) → dns_server = 10.5.5.5 (tüm web_servers host’larına hükmeder)

• Extra Vars (--extra-vars "dns_server=10.5.5.6") → En üst düzeyde, her şeyi ezer

Çalışma Anında:

1. Role Defaults en düşük öncelikte kalır.

2. Group Vars (10.5.5.3) bunu geçersiz kılar.

3. Host Vars (10.5.5.4) “web2” için group vars’ın üstüne yazar (web1 yine 10.5.5.3).

4. Playbook Vars (10.5.5.5) hepsini geçersiz kılar, tüm host’lar 10.5.5.5 olur.

5. Extra Vars parametresi verilirse (10.5.5.6), her şeyi ezer, tüm host’lar 10.5.5.6 olur.