Variable Precedence

Ansible Variable Precedence Nedir ve Nasıl Çalışır?

Ansible’da değişken (variable), her bir host üzerinde farklılık gösterebilen parametreleri saklamak için kullanılır. Örneğin, birden fazla sunucuyu yönetirken her birine farklı IP adresi veya DNS sunucusu tanımlamak istediğinizde bu değerleri değişkenler aracılığıyla belirtirsiniz.

Fakat bazen aynı değişken birden fazla yerde tanımlanmış olabilir. Örneğin:

• Inventory içindeki group (grup) değişkenlerinde

• Inventory içindeki host (makine) değişkenlerinde

• Playbook içinde (vars: satırlarında)

• Komut satırından gönderilen extra_vars parametresi ile

Bu durumda “herhangi bir değişken birden çok yerde tanımlıyken Ansible hangisini kullanır?” sorusu ortaya çıkar. İşte variable precedence (değişken önceliği) tam da bu sorunun cevabını düzenler.

1. Inventory Dosyaları ve Değişkenler

En temel kullanım şeklinde değişkenleri Ansible’ın inventory dosyasında tanımlayabilirsiniz. Örneğin:

# /etc/ansible/hosts
web1 ansible_host=172.20.1.100
web2 ansible_host=172.20.1.101
web3 ansible_host=172.20.1.102

[web_servers]
web1
web2
web3

[web_servers:vars]
dns_server=10.5.5.3

Yukarıdaki inventory’de şu noktalar önemlidir:

• web1, web2, web3 isimli üç host var (örnek olarak 3 sunucu).

• [web_servers] isimli bir grup yaratılıyor ve bu gruba web1, web2, web3 dahil ediliyor.

• [web_servers:vars] altında dns_server değişkeni tanımlanıyor ve değeri 10.5.5.3 olarak set ediliyor. Bu, web_servers grubundaki tüm host’lara uygulanacak bir değişken anlamına gelir.

Ansible playbook çalıştığında, ilk olarak group değişkenleri host’lara atanır. Bu nedenle web1, web2 ve web3’ün hepsi dns_server=10.5.5.3 değeriyle başlar.

2. Host Değişkenleri (Host Vars)

Aynı değişkeni (örneğin dns_server) ayrıca tek bir host üzerinde de tanımlayabilirsiniz. Başka bir deyişle, [web_servers:vars] altındaki dns_server değeri yerine, host özelinde farklı bir dns_server değeri yazabilirsiniz. Örneğin:

# /etc/ansible/hosts
web1 ansible_host=172.20.1.100
web2 ansible_host=172.20.1.101  dns_server=10.5.5.4
web3 ansible_host=172.20.1.102

[web_servers]
web1
web2
web3

[web_servers:vars]
dns_server=10.5.5.3

Bu örnekte:

• Grup düzeyinde dns_server=10.5.5.3 tanımlanmış.

• web2 host’u için ayrıca dns_server=10.5.5.4 yazılmış.

Ansible’da, host değişkenleri grup değişkenlerinden daha yüksek önceliğe sahiptir. Yani web2 host’u için playbook çalışırken dns_server değeri 10.5.5.4 kullanılır; diğerleri için (örneğin, web1 ve web3) 10.5.5.3 kullanılır.

3. Playbook İçinde Tanımlı Değişkenler (Play Vars)

Bir değişkeni doğrudan bir playbook içinde de tanımlamanız mümkündür. Örneğin aşağıdaki gibi bir playbook düşünün:

---
- name: Configure DNS Server
  hosts: all
  vars:
    dns_server: 10.5.5.5
  tasks:
    - name: Update DNS settings
      nsupdate:
        server: '{{ dns_server }}'

Burada vars: altında dns_server değişkeni 10.5.5.5 olarak tanımlandı. Bu durumda artık:

• Grup veya host’taki dns_server değişkenleri geçersiz kalır.

• Playbook içindeki tanım (play-level variables), inventory’deki tanımları override eder (yani onların üstüne yazar).

Öncelik sırası:

1. (Daha düşük) Grup değişkeni → 2. Host değişkeni → 3. (Daha yüksek) Playbook içindeki vars tanımı

4. Komut Satırından Gönderilen Extra Vars (En Yüksek Öncelik)

Playbook çalıştırırken şu şekilde bir komut kullanabilirsiniz:

ansible-playbook playbook.yml --extra-vars "dns_server=10.5.5.6"

Bu durumda extra-vars parametresiyle gönderilen dns_server=10.5.5.6 değeri, en yüksek düzeydeki önceliğe sahip olur. Yani playbook içindekileri de, inventory içindekileri de geçersiz kılar. Dolayısıyla dns_server, çalışma anında 10.5.5.6 şeklinde ayarlanmış olur.

5. Özet: Değişken Önceliği Sıralaması

Ansible belgelerinde, değişkenlerin öncelik sıralamasını (yukarıdan aşağıya doğru) şu şekilde görebilirsiniz:

1. Role Defaults (en düşük öncelik)

2. Inventory Group Vars

3. Inventory Host Vars

4. Playbook Vars

5. Extra Vars (en yüksek öncelik)

Bunun anlamı, bir değişken aynı isimle birden fazla yerde tanımlanmış olsa bile, en yüksek önceliğe sahip tanım en sonunda geçerli olur.

6. Niçin Bu Kadar Seçenek Var?

• Grup Değişkenleri ile aynı rolü üstlenen (örneğin hepsi “web server” olan) birden çok makineyi hızlıca ortak değerlerle donatabilirsiniz.

• Host Değişkenleri ile nadir durumlarda spesifik bir makine için farklı bir parametre belirleyebilirsiniz.

• Playbook İçinde Tanımlı Değişkenler, play’e özel anlık değişiklikler veya senaryoya göre atama yapmak istediğinizde size esneklik sağlar.

• Extra Vars, en kritik ve öncelikli bilgileri çalışma anında ansible-playbook komutu üzerinden iletmenizi sağlar.

Bu mantık, büyük ölçekli projelerde bile aynı şekilde geçerli kalır. Hangi değişkenin hangi yerden geldiğini iyi organize ederseniz, konfigürasyon yönetimini daha rahat yaparsınız.

---

Bonus

1. vars_files

• Nedir? Playbook’larınızda vars_files: ifadesiyle harici bir YAML dosyası içindeki değişkenleri yükleyebilirsiniz.

• Nasıl Kullanılır? Örneğin bir playbook içinde şu satırla harici değişken dosyasını dahil edebilirsiniz:

  - hosts: all
    vars_files:
      - vars/main.yml
    tasks:
      ...

  Böylece vars/main.yml adlı dosyada tanımlı bütün değişkenler bu playbook’ta kullanılabilir hale gelir.

• Avantajı? Değişkenleri ayrı bir dosyada tutarak playbook’unuzu daha düzenli ve okunabilir kılarsınız. Ayrıca aynı vars_files dosyasını birden çok playbook’ta yeniden kullanabilirsiniz.

---

2. set_fact

• Nedir? set_fact, bir task sırasında dinamik olarak yeni bir değişken oluşturmanızı (veya mevcut bir değişkeni güncellemenizi) sağlar.

• Nasıl Kullanılır? Basit bir örnek:

  - name: Set dynamic variable
    set_fact:
      my_dynamic_var: "Value calculated at runtime"

  Bu task tamamlandığında, my_dynamic_var adlı değişkenin değeri, ileride gelen diğer task’lar tarafından aynen bir değişken gibi kullanılabilir.

• Neden Kullanılır? Çalışma esnasında ortaya çıkan bir sonucu (örneğin komut çıktısı veya koşullu bir değeri) saklamak ve sonradan kullanmak için idealdir. Varsayılan değişken tanımlama yöntemlerine göre daha dinamik bir yaklaşım sunar.

---

3. include_vars

• Nedir? include_vars, genellikle bir task içerisinde başka bir YAML dosyası içindeki değişkenleri “içe aktarmanızı” sağlar. vars_files’e benzer, fakat playbook’un bir task adımı olarak çalışmasıyla devreye girer.

• Nasıl Kullanılır? Örnek bir kullanım:

  - name: Include variables
    include_vars:
      file: extra_vars.yml
  - name: Print included variable
    debug:
      var: included_var

  Böylece extra_vars.yml dosyasında tanımladığınız included_var gibi değişkenler, debug ile görüntülenebilir.

• Farkı Nedir? vars_files: daha çok playbooks seviyesinde “en başta” yüklenen değişkenler içindir. include_vars ise bir task aşaması olarak istediğiniz zaman (mesela koşullu olarak) yükleme yapmanıza olanak tanır.